Turks fruit
Deze roman beschrijft een liefde die extreem lijfelijk wordt botgevierd. Een moeder en ook andere thema's zorgen voor een scheiding tussen de geliefden, want er is veel aan de hand. Heel wat psychologische trauma's passeren bij de vrijgevochten personages de revue.
Jan Wolkers schrijft Turks Fruit eind de jaren '60. Het taboe rond seks moet doorbroken worden. De auteur pioniert in het expliciet beschrijven van erotische passages. De lezer kijkt vooral door de ogen van het mannelijk hoofdpersonage, dat vrouwen als lustobjecten bekijkt. Hij is focalisator, beschrijft wat hij ziet en hoe hij kijkt. Olga was zijn voorwerp van passie. Pas achteraf horen we hoe de vrouw zich daarbij voelde.
Naast erotiek speelt ook het loslaten als motief. Het loslaten wordt onder andere verbeeld in de meeuw. De hoofdpersoon vangt een aangereden meeuw op en verzorgt ze. Hij krijgt er een band mee, maar beseft dat hij de meeuw niet binnen kan houden. Hij gaat daardoor beseffen dat hij Olga helemaal aan zich alleen heeft willen binden en dat zij daaruit wilde ontsnappen. In het loslaten van de meeuw verwerkt hij het afscheid van zijn geliefde. Hier wordt zijn personage dynamisch.
Olga en de naamloze mannelijke hoofdpersoon houden trouwens beiden van dieren en adopteren er verschillende. Er sterven er ook vele. Het van de dood doordrenkte leven is een leitmotiv. Ook Olga's lichaam wordt ziek en gaat dood. Het grondmotief is omgaan met angst en verval. Olga's moeder, meester-manipulator, heeft haar dochter al gebrainwasht met de gedachte aan haar kankerborst die uit het voeden van haar kind zou zijn voortgekomen. Olga durft dan ook geen kinderen te krijgen en de angst voor kanker beheerst haar compleet.
De beschrijving van vrouwen en van seksuele handelingen heeft ook vaak iets dierlijks. De vrij ongenuanceerde verteller, die omwille van zijn durf de hemel in geprezen werd in de dolle jaren '70, wordt in de tijd van de Me-Toobeweging juist zeer kritisch bekeken. Niet alleen in de vrouw-manverhouding lijdt aan stereotypering; ook al wat Amerikaans is, wordt als oppervlakkig gezien. Het Amerikaanse geloof is dat van de dollars. Wanneer Olga naar Amerika trekt en een verhouding heeft met een Amerikaan, kan dat dan ook alleen maar walging oproepen.
Er zijn in het boek heel wat literaire uitstapjes te vinden. De boze schoonmoeder verwijst naar het sprookje van Sneeuwwitje. Er is ook een hoofdstuk dat de wraakappel heet. Het boek verwijst ook naar Engelstalige popmuziek en naar mythes, zoals die van Hermes.
Een rijk boek, op het platvloerse af.
De trailer van de film 'Turkish Delight':